Karagenanlar
Kırmızı deniz yosunlarından ekstraksiyon yoluyla elde edilen karagenanlar farklı çeşitlerde olabilirler. Karagenanlar deniz yosunlarında doğal olarak bulunan karbohidrat ailesinden gelirler. Karagenanlar, farklı sektörlerin beklentilerine uygun jelleşme özelliği olan, kıvam ve stabilizasyon sağlayan hidrokolloidlerdir. Elde edildiği deniz yosunun türüne göre karagenanlar: kappa, iota ve lambda olarak çeşitlenirler.
Kappa Karagenanlar, sıcak su içinde çözünürler, potasyum iyonu ilavesi ile devamlılığı olan ama kırılgan jel oluştururlar, potasyum iyonlarının artması ile jelleşme artar ve erime sıcaklığı da yükselir, ancak katı jel oluştukça su salma gözlenir. Kappa karagenan ile yapılan jeller, çok az da olsa opak olurlar, ancak şeker ilavesi ile şeffaflaşırlar. Oluşturdukları jel, ürün tekrar ısıtıldığında erir, yani ısıya dirençli değildir. Su içeren karışımlarla uyumludurlar, ancak organik çözülerde çözünmezler. Kappa tipi karagenenların, tipik kullanım oranı % 0,02-% 2 arasındadır.
Iota Karagenanlar, sıcak su içinde çözünürler ancak sodyum iota karagenan hem sıcak hem soğuk suda çözünür. Eklendikleri solüsyon tiksotropik özellik kazanır. Kalsiyum iyonları ilavesi ile devamlılığı olan elastik bir jel oluşurtururlar, ilave kalsiyum ile jelleşme artar ve erime sıcaklığı yükselir. Iota karagenanların kalsiyum iyonları ile yaptığı elastik jellerde su salma gözlenmez. Iota karagenlar ile hazırlanan ürünler donmaya ve çözünmeye karşı stabil olurlar. Su içeren karışımlarla uyumludurlar, ancak pek çok organik çözücülerde çözünmezler. Iota tipi karagenenların, tipik kullanım oranı % 0,2-% 2 arasındadır.
Lambda Karagenanlar, suda, pseudo-plastik etki yaratan, akışkanlığı sağlayan ve jelleşmeyen özellikte olan karagenanlardır. Soğuk suda kısmen, sıcak suda ise tamamen çözünürler. Herhangi bir jel oluşturmadıklarından, sisteme polimer zincirleri olarak dağılır ve akışkan bir kıvam sağlarlar. Düşük ve yüksek viskozite sağlayan çeşitleri mevcuttur. Potasyum, Kalsiyum gibi katyonların ilave edilmesinin viskoziteye etkisi çok az olur. Su içeren karışımlarla uyumludurlar, ancak organik çözülerde çözünmezler. Donma ve çözünmede dahil pek çok sıcaklık aralığında stabildirler. % 5 tuzlu su çözeltisinde (sıcak/soğuk) çözünürler. Lambda tipi karagenenların, tipik kullanım oranı % 0,1 – % 1 arasındadır.
Bahsi geçen karagenanlar katıldıkları ürünlerde, türlerine bağlı olarak jel oluşturur, akış özelliklerini kontrol edecek şekilde viskoziteyi düzenler, ağızda hissedilen özelliklerini iyileştirir, partiküllü gıdalarda parçaların asılı kalmasını sağlar, emülsiyon stabilitesini kurar, ürüne yapı kazandırır ve su bağlarlar. Bu özellikleri ile karagenanlar et ve süt sanayinde, salata sosları, değişik soslar ve mayonez üretiminde, toz tatlı ürünlerinin hazırlanmasında, dondurma üretiminde ve ayrıca kozmetik ürünlerinde yaygın olarak kullanılırlar.